روشهای ماجراجویی درمانیِ بینالمللی ATI
روشهای ماجراجویی درمانی در سراسر جهان بسیار متنوع و متفاوت است. بااینوجود، برخی از این روشها، برای آشنایی با ماهیت و حوزهی این رشته (از میان طیف گستردهای از منابع) در اینجا آورده شده است. توجه به این نکته ضروری است که فهرستها مطلق نیستند. در حقیقت، این موارد نمونهای از عناصری را ارائه میدهند که معمولاً در طیف گستردهای از برنامههای ماجراجویی درمانی در سراسر جهان ارائه میشوند.
مفاد و محتوایی که یک برنامه بر اساس آن اجرا میشود، تأثیر زیادی بر جوانب مختلف آن برنامه دارد، ازجمله عناصر گنجاندهشده در آن برنامه، گروههای درگیر و همچنین اهداف آن است. بهعنوان مثال، برنامهای که برای جوانان بومی محروم یا جداشدهی اجتماعی در بیابان مرکزی استرالیا در نظر گرفته میشود، احتمالاً دارای عناصر متفاوتی از عناصریست که برای مددجویان بهداشت روان در یک موسسه پزشکی ایالاتمتحده لحاظ میگردد.
اولی احتمالاً بر عناصر فرهنگی، زمانبندی بدون قائده و استفاده از فضاهای گسترده طبیعی تأکید دارد، درحالیکه دومی ممکن است بر ورودیهای درمان بالینی، درمانهای ساختاری و استفاده از محیطهای ماجراجویی محدود تأکید داشته باشد.
لیست عناصر کلیدی در زیر به مجموعهای از زیرگروههای درحالتوسعه، طبقهبندیشده است:١) اصول درمان، ۲) محل انجام، ۳) زمینههای اجتماعی، ۴) فعالیتهای ماجراجویی، ۵) بررسی سیستمهای وسیعتر، ۶) کارکنان، ٧) اهداف و مقصود ٨) گروههای مخاطب
همچنین باید توجه داشت که زیرمجموعههای متفاوت دیگری نیز ممکن است برای اهدافی متفاوت استفاده شود، ازجمله زبانها و فنهای مختلفی که برای توصیف ماجراجویی درزمینهٔهای گسترده اجتماعی، فرهنگی و سیاسی استفاده میشود.
١) اهداف درمان
همانطور که مداخلات درمانی و حمایتها انواع مختلفی دارد، ماجراجویی درمانیِ بینالمللی نیز به روشهای مختلفی در سراسر دنیا انجام میشود؛ مانند بسیاری از برنامههای درمانی، بهطورکلی شرکتکنندگان در ماجراجویی درمانی، به مسئولیتپذیری شخصی، یادگیری نحوهی نمایش تجربیات داخلی تشویق میشوند و در این راه تواناییهای شخصی جدیدی را کشف میکنند.
بهطورکلی، میتوان گفت که تجربیات بینالمللی درزمینهٔ ماجراجویی شامل اهداف درمانی زیر است:
فرصتهایی برای رشد، تغییر و بهبود شخصی،
تجارب متناسب برای پاسخگویی به نیازهای افراد و گروه،
توسعههای ایمنی جسمی، روانی و اجتماعی،
پیگیری مسئولانه، یکپارچگی تجارب و انتقال آن،
۲) محل برگزاری
در سراسر جهان، درمانهای ماجراجویانه بینالمللی در شهرهای بزرگ، شهرهای روستایی و مناطق دورافتاده انجام میشود. اگرچه که بسیاری از برنامهها از محیطهای طبیعی بهعنوان بخشی از تجربه درمانی استفاده میکنند، اما محیطهای ماجراجویی درمانی شامل مواردی فراتر از این لیست است که عبارتاند از:
مکانهای سرپوشیده و تنظیمات ماجراجویی محدود مانند دورههای طناب،
برنامههای طبیعی محلهای مانند پارکهای شهری،
فضاهای وحشی دور، مانند مناطق بیابانیِ بزرگمقیاس
۳) زمینههای اجتماعی
ماجراجویی درمانی را میتوان درمانی با تعداد کارکنانِ کم نسبت به شرکتکنندگان در نظر گرفت (برای مثال، یک یا دو نفر از کارکنان که یک یا سه شرکتکننده را پشتیبانی کنند)، یا حتی بهعنوان یک تجربهی حمایتیِ انفرادی (بهعنوان مثال، شرکتکنندهی بزرگسال که برای انجام یک سفر طولانی تکی در نظر گرفته میشود)، اما ماجراجویی درمانی بینالمللی بیشتر شامل گروههای کوچکی از افراد است. بهطورکلی، تجربیات ماجراجویی درمانی شامل مؤلفههای اجتماعی زیر هستند:
تمرکز بر ایجاد روابط سالم، مهارتهای اجتماعی و اعتمادبهنفس،
استفاده از توافقنامههای شخصی که گروه توسط آنها کار میکند،
تقسیم قدرت و تصمیمگیری در گروه،
استفاده از فرآیندهای گروهی برنامهریزیشده مانند بازخورد متقابل و حمایت،
۴) فعالیتهای برنامهریزیشده
درحالیکه این نام ممکن است تأکید زیادی بر استفاده از «فعالیتهای ماجراجویی» برای درمان و بهبود داشته باشد، اما بسیاری از برنامههای بینالمللی ماجراجویی درمانی قصد دارد استفادهی از فعالیتهایی که بهعمد بر روی تجربیات درمانی تأکید میکند را کاهش دهد. این فعالیتها ممکن است «هرگونه ماجراجویی» را شامل شود. این رویکرد نشان میدهد که ماجراجویی درمانی نهتنها مجموعهای از فعالیتهای بدنی، بلکه تجربهای پیچیده و کلینگر را ارائه میدهد. طیف گستردهای از فلسفه و تئوری از استفادهی ماجراجویی در درمان در سراسر جهان استفاده میشود، ازجمله موارد زیر:
یادگیری تجربی – یادگیری از طریق عمل و استفاده از چرخهی عمل و عکسالعمل،
فعالیتهای ماجراجویی – متناسب با چالشهای جسمی، روانی و اجتماعی، استفاده از حوادث طبیعی بهعنوان فرصتهایی برای توسعه و رشد،
اوقات فراغت و تأمل – ایجاد فضایی برای تأمل شخصی و دادوستد بازخورد گروهی،
تعامل و مشارکت بدن، ذهن و روح همهی افراد،
۵) درگیری با سیستمهای گستردهتر
دورانی که تجربیات ماجراجویانه بهعنوان «درمان سریع» یا «اکسیر» استفاده میشد، به سر آمده است. شیوههای معاصرِ ماجراجویی درمانی بینالمللی تمایل دارند که با طیف گستردهای از تئوریهای اجتماعی و فرهنگی ازجمله نیاز به یکپارچهسازی برنامهها با سیستمهای گستردهتر، تکمیل شود. به همین دلیل، بسیاری از برنامههای بینالمللی ماجراجویی درمانی شامل موارد زیر میباشند:
رویکردهای فرهنگی مناسب یا فرهنگسازی شده،
ارزیابی و تحقیقات شکلگرفته شده،
اتحاد با گروها و سازمانها دیگر برای پشتیبانی مداوم،
مشارکت خانواده و افراد مهم دیگر در صورت امکان،
۶) اجرا کنندگان
در سطح بینالمللی، برنامههای ماجراجویی درمانی اغلب توسط گروههای چند رشتهای کوچک انجام میشود. اجرا کنندگان میتوانند مهارتهای موردنیاز یک برنامه مشخص را برآورده کنند، بهعنوان مثال نیاز به دانشِ فرهنگی، تخصص برای یک گروه خاص، مهارتهای درمانی و مهارتهای رهبریِ فعالیت در فضاهای باز. گروههای چند رشتهای بهجای اینکه نیاز به یک فرد برای حفظ تخصص و یا ارائه مجموعهای خاص از مهارتهای راه دور داشته باشند، سطح بالایی از ایمنی و مراقبت از شرکتکنندگان را فراهم میکنند. به همین دلیل، اعضای گروههای بینالمللی ماجراجویی درمانی معمولاً از کارکنان باتجربه و متخصص در موارد زیر تشکیل میشوند:
فعالیتهای ماجراجویی و یا مهارتهای رهبری در فضای باز،
کلینیک درمانی و یا مهارتهای مشاوره (فردی، گروهی و / یا خانوادگی)
دانش و تجربهای از گروه موردبررسی (جوانان، بزرگسالان، معلولان، سلامت روان و غیره)
داشتن ریشههای فرهنگی قوی در فرهنگ مشابه اعضای شرکتکننده
٧) اهداف
در سطح بینالمللی، ماجراجویی درمانی در طیف وسیعی از بهداشت عمومی، ازجمله در پیشگیری، درمان سریع، معالجه و مراقبت مداوم برای طیف وسیعی از مشکلات سلامتی انجام میشود. در ادامه نمونههایی از استفاده از درمان ماجراجویی در سراسر این طیف ارائهشده است:
پیشگیری – سالم، خوب و در ارتباط نگهداشتن افراد (بهعنوان مثال یک برنامه تفریحی گروهی از فعالیتهایی استفاده میکند که متناسب است با ماجراجویی افرادی که میخواهند سلامتی خود را بهبود بخشند)
درمان زودهنگام – درمان در اوایل شروع اختلال و یا قطع ارتباط (برای مثال برای جوانان در معرض خطر ترک تحصیل)
درمان – ارائه یک درمان مناسب برای افرادی که دارای اختلال هستند، یا یک مشکل مشخص دارند یا دچار اختلال یا قطع ارتباط هستند (برای مثال در بزرگسالانی که دارای اختلال سلامت روانی میباشند)
مراقبت پیوسته- به افراد کمک میکند تا حال خوب و سلامتی خود را حفظ کنند (بهعنوان مثال یک برنامه برای افرادی که یا با اختلالِ عملکردیِ شناختهشدهای زندگی میکنند یا از آن بهبودیافتهاند)
٨) نمونههایی از گروههای موردبررسی و اهداف مرتبط
درحالیکه نمونهای از گروههای موردنظر و اهدافی برای ماجراجویی درمانی ارائهشده است، ما میدانیم که امکان استفاده از ماجراجویی درمانی در سراسر جهان بیپایان است:
پیشگیری
- یکپارچگی جامعه برای پناهندگان و مهاجران
- اعتمادبهنفس سازی و ایجاد احساس خانواده برای کودکانِ سیستمهای محافظت از کودکان
- مداخله زودهنگام
- مسئولیتپذیری جوانانی که مرتباً در مدرسه غیبت دارند
- ایجاد امید و توانایی در جوانانی که از فرهنگ خود دور شدهاند
معالجه و درمان
- اجتماعی شدن مجدد جوانانِ درگیر در فعالیتهای جنایی
- مداخله درمانی برای افرادی که از اعتیاد به الکل و یا مواد مخدر بهبودیافتهاند
- درمان جانبازانی که از استرس پس از سانحه رنج میبرند
مراقبت مداوم
- استراحت برای بیماران مبتلابه سرطان بزرگسالان
- مراقبت تسکینی و حمایتِ پایانِ زندگی برای افراد بومی مسن